Ulgi w PKS i PKP

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Tekst jednolity Dz. U. Nr 175, poz. 1440 z 2002 r., z późn.zm.) oraz Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 października 2002 roku w sprawie rodzajów dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. Nr 179, poz. 1495 z 2002 r.z późn.zm.)
Stan prawny na dzień 14.09.2006r.
Uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego przysługują w klasie 2 wyłącznie w określonych kategoriach pociągów i na podstawie określonych rodzajów biletów. Osoba uprawniona do ulgowego przejazdu w klasie 2 na podstawie biletów jednorazowych korzystająca z przejazdu w klasie 1 zobowiązana jest do uiszczenia dopłaty w wysokości stanowiącej różnicę między należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 1 a należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 2.

I. Dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne (na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych) oraz jedno z rodziców lub opiekun dzieci i młodzieży dotkniętych inwalidztwem lub niepełnosprawnych (na podstawie biletów jednorazowych) uprawnieni są do ulgi 78% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego oraz autobusowego.
Uprawnienie to obejmuje wyłącznie przejazd z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej, placówki opiekuńczo-wychowawczej, placówki oświatowo-wychowawczej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, specjalnego ośrodka wychowawczego, ośrodka umożliwiającego dzieciom i młodzieży spełnianie obowiązku szkolnego i obowiązku nauki, ośrodka rehabilitacyjno-wychowawczego, domu pomocy społecznej, ośrodka wsparcia, zakładu opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, a także na turnus rehabilitacyjny – i z powrotem.

Dokumentami poświadczającymi uprawnienie do korzystania z ulgi są odpowiednio:

1. dla dzieci i młodzieży uczęszczających do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej albo ośrodka lub placówki o charakterze oświatowym:
   • legitymacja przedszkolna dla dziecka niepełnosprawnego,
   • legitymacja szkolna dla uczniów dotkniętych inwalidztwem lub niepełnosprawnych,
   • legitymacja szkolna albo studencka wraz z jednym z dokumentów wymienionych w punkcie 2,
2. dla dzieci i młodzieży nie uczęszczających do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej albo ośrodka lub placówki o charakterze oświatowym:
   • legitymacja osoby niepełnosprawnej, która nie ukończyła 16 roku życia, wystawiona przez uprawniony organ,
   • legitymacja osoby niepełnosprawnej, wystawiona przez uprawniony organ,
   • wypis z treści orzeczenia komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, stwierdzający zaliczenie do jednej z grup inwalidów,
   • orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych albo wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdzający częściową niezdolność do pracy, całkowitą niezdolność do pracy, całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji albo niezdolność do samodzielnej egzystencji,
   • orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdzające częściową niezdolność do pracy, całkowitą niezdolność do pracy, całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji albo niezdolność do samodzielnej egzystencji.

   Przy przejazdach do i z jednostek udzielających świadczeń zdrowotnych albo pomocy społecznej bądź organizujących turnusy rehabilitacyjne, wraz z jednym z wymienionych wyżej dokumentów, wymagane jest zaświadczenie (zawiadomienie, skierowanie) określające odpowiednio:

   • termin i miejsce badania, leczenia, konsultacji, zajęć rehabilitacyjnych, zajęć terapeutycznych albo pobytu w ośrodku wsparcia, domu pomocy społecznej lub na turnusie rehabilitacyjnym,
   • potwierdzenia stawienia się na badania, konsultację, zajęcia rehabilitacyjne, zajęcia terapeutyczne.
3. dla jednego z rodziców lub opiekuna dzieci i młodzieży dotkniętych inwalidztwem lub niepełnosprawnych są :
   • dokumenty podopiecznych wymienione w punktach 1 i 2 – jeżeli przejazd odbywa się wraz z dzieckiem
   • zaświadczenie wydane przez przedszkole, szkołę, szkołę wyższą, ośrodek lub placówkę o charakterze oświatowym albo placówkę opiekuńczo – wychowawczą (wg ministerialnego wzoru) – jeżeli przejazd odbywany jest po dziecko lub po jego odwiezieniu.

II. Osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji uprawnione są do ulgi 49% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych i autobusowego w komunikacji zwykłej oraz do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach innych niż osobowe oraz autobusowego w komunikacji innej niż zwykła, na podstawie biletów jednorazowych. Dokumentami poświadczającymi uprawnienia do korzystania z tych ulg jest jedno z zaświadczeń:

• wypis z treści orzeczenia komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, stwierdzający zaliczenie do I grupy inwalidów (wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości),
• wypis z treści orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej, komisji lekarskiej podległej Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji albo Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego albo Szefowi Agencji Wywiadu, stwierdzający zaliczenie do I grupy inwalidztwa (wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości),
• orzeczenie lekarza orzecznika ZUS albo wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdzający całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji albo niezdolność do samodzielnej egzystencji (wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości),
• orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy i niezdolność do samodzielnej egzystencji albo niezdolność do samodzielnej egzystencji (wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości),
• zaświadczenie ZUS, stwierdzające wyrokiem sądu do I grupy inwalidów bądź uznanie niezdolności do samodzielnej egzystencji (wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości),
• wypis z treści orzeczenia lekarza rzeczoznawcy Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), stwierdzający niezdolność do samodzielnej egzystencji (wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości),
• wypis z treści orzeczenia komisji lekarskiej KRUS, stwierdzający niezdolność do samodzielnej egzystencji (wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości),
• zaświadczenie KRUS, stwierdzające zaliczenie wyrokiem sądu do I grupy inwalidztwa bądź uznanie niezdolności do samodzielnej egzystencji (wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości),
• legitymacja emeryta – rencisty wojskowego wydana przez właściwy organ emerytalny podległy Ministrowi Obrony Narodowej, z wpisem o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa (wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości),
• legitymacja emeryta – rencisty policyjnego wydana przez właściwy organ emerytalno-rentowy podległy Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji lub Ministrowi Sprawiedliwości, z wpisem o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa (wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości),
• legitymacja osoby niepełnosprawnej, stwierdzająca znaczny stopień niepełnosprawności, wystawiona przez uprawniony organ (w Gdyni tym organem jest Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności).

III. Osoby niewidome, jeśli nie są uznane za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji uprawnione są do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego oraz autobusowego, na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych. Dokumentami poświadczającymi uprawnienie do korzystania z tej ulgi są dokumenty wymienione w punkcie II, stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy albo inwalidztwo II grupy, z powodu narządu wzroku albo legitymacja osoby niepełnosprawnej stwierdzająca umiarkowany stopień niepełnosprawności z powodu stanu narządu wzroku lub oznaczona symbolem przyczyny niepełnosprawności ’04-O’, wystawiona przez uprawniony organ.

IV. Przewodnik lub opiekun towarzyszący w podróży osobie niewidomej albo osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji uprawniony jest do ulgi 95% przy przejazdach środkami publicznego transportu kolejowego oraz autobusowego, na podstawie biletów jednorazowych. Dokumentem poświadczającym uprawnienie do korzystania z ulgi jest jeden z dokumentów osoby niewidomej lub niezdolnej do samodzielnej egzystencji.

V. Emeryci i renciści oraz ich współmałżonkowie, na których pobierane są zasiłki rodzinne, uprawnieni są do dwóch przejazdów w ciągu roku z ulgą 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych. Dokumentami poświadczającymi uprawnienie do korzystania z tej ulgi są zaświadczenia (wg ministerialnego wzoru) wydane przez:

• terenowe jednostki Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów,
• regionalne komisje emerytów i rencistów NSZZ 'Solidarność’,
• Niezależny Krajowy Związek Zawodowy w Polsce 'Solidarność Weteranów Pracy’,
• Zarząd Główny i oddziały terenowe Stowarzyszenia Emerytów i Rencistów 'Solidarność – 80′,
• wojewódzkie i regionalne rady weteranów pracy Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych,
• Niezależny Związek Przyszłych i Obecnych Emerytów i Rencistów 'Weterani Pacy’,
• oddziały wojewódzkie Stowarzyszenia Emerytów i Rencistów Resortu Spraw Wewnętrznych,
• zarządy i koła Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego,
• okręgowe sekcje emerytów i rencistów Związku Nauczycielstwa Polskiego,
• Związek Zawodowy Pracowników Najwyższej Izby Kontroli,
• Komisja Krajowa i zarządy regionów Chrześcijańskiego Związku Zawodowego 'Solidarność’ im. Księdza Jerzego Popiełuszki,
• zarządy wojewódzkie Związku Emerytów i Rencistów Pożarnictwa Rzeczypospolitej Polskiej,
• oddziały wojewódzkie Związku Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego,
• terenowe jednostki Krajowego Związku Emerytów i Rencistów Służby Więziennej

dla osób uprawnionych należących i nie należących do tych organizacji.
Dokumenty, o których mowa wyżej okazuje się wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie tożsamości.

Niezależnie od ulg wymienionych powyżej, dzieci i młodzież niepełnosprawna mają prawo do następujących ulg:

1. Dzieci w wieku do 4 lat uprawnione są:
   • do ulgi 100% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego na podstawie biletów jednorazowych,
   • do ulgi 78% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego autobusowego, w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów jednorazowych,
   • do ulgi 100% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów jednorazowych, pod warunkiem nie korzystania przez dziecko z oddzielnego miejsca do siedzenia. Dokumentem poświadczającym uprawnienie do tej ulgi jest dokument stwierdzający wiek dziecka.
2. Dzieci w wieku powyżej 4 lat do rozpoczęcia odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego uprawnione są:
   • do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych, na podstawie biletów jednorazowych,
   • do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów jednorazowych. Dokumentem poświadczającym uprawnienie do tej ulgi jest:
   • dokument stwierdzający wiek dziecka,
   • w przypadku odroczenia spełnienia obowiązku szkolnego – zaświadczenie wydane przez dyrektora publicznej szkoły podstawowej,
   • legitymacja przedszkolna dla dziecka niepełnosprawnego.
3. Dzieci i młodzież w okresie od rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego do ukończenia gimnazjum, szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej – publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia uprawniona jest:
   • do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych, na podstawie biletów jednorazowych,
   • do ulgi 49% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych i pospiesznych, na podstawie imiennych biletów miesięcznych,
   • do ulgi 49% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów imiennych miesięcznych szkolnych. Dokumentem poświadczającym uprawnienie do tej ulgi jest legitymacja szkolna.
4. Studenci do ukończenia 26 roku życia uprawnieni są:
   • do ulgi 49% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych i pospiesznych, na podstawie imiennych biletów miesięcznych,
   • do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych, na podstawie biletów jednorazowych.
     Dokumentem poświadczającym uprawnienie do tych ulg jest legitymacja studencka wydana przez polską szkołę wyższą lub międzynarodowa legitymacja studencka International Student Identity Card (ISIC) okazywana wraz z legitymacją studencką uczelni zagranicznej oraz dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie wieku studenta, jeżeli nie jest on określony w legitymacjach.
   • do ulgi 49% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów imiennych miesięcznych szkolnych. Dokumentem poświadczającym uprawnienie do tej ulgi jest legitymacja studencka wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie wieku studenta, jeżeli nie jest on określony w legitymacji.
5. Dzieci odbywające obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne, uczniowie, studenci oraz słuchacze kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych uprawnione są do korzystania z ulgi:
   • 37 % – przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych, na podstawie biletów jednorazowych. Dokumentami poświadczającymi uprawnienie do tej ulgi są odpowiednio dla:
     – dzieci odbywających obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne w przedszkolu lub szkole podstawowej, w której zorganizowano oddział przedszkolny – zaświadczenie o spełnianiu obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, wydane przez dyrektora przedszkola lub dyrektora szkoły,
     – dzieci i młodzieży w okresie od rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej do ukończenia gimnazjum, szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej – publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, do ukończenia 24 roku życia – legitymacja szkolna wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie wieku ucznia, – studentów do ukończenia 26 roku życia – legitymacja studencka, wydana przez polską szkołę wyższą wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie wieku studenta,
     – słuchaczy kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów języków obcych, do ukończenia 26 roku życia – legitymacja słuchacza kolegium wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentem umożliwiającym stwierdzenie wieku słuchacza;
   • 49 % – przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych i pospiesznych, na podstawie imiennych biletów miesięcznych, oraz autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie imiennych biletów miesięcznych szkolnych. Dokumentami poświadczającymi do korzystania z tej ulgi są odpowiednie dokumenty, o których mowa powyżej.